सेल्फ इम्प्रूमेंट, लेखक - नॉर्मन टर्नर या पुस्तकाचा स्वैर सारांश

तुम्हीही तुमच्या लाईफमध्ये काहीतरी इम्प्रूव्हमेंट शोधताय का? तुम्हाला रोज स्वतःला थोडं तरी चांगलं बनवायचंय का? जर हो, तर हा लेख तुमच्यासाठीच आहे! आज आपण एका अशा पुस्तकाबद्दल बोलणार आहोत, जे तुम्हाला तुमचं लाईफ सुधारण्यासाठी आणि दररोज स्वतःला डेव्हलप करण्यासाठी मदत करेल.

नमस्कार मित्रांनो! 'चैतन्य' ब्लॉगवर तुमचं स्वागत आहे! आज आपण ज्या पुस्तकाबद्दल बोलणार आहोत, त्याचं नाव आहे 'सेल्फ इम्प्रूव्हमेंट', जे नॉर्मन टर्नर यांनी लिहिलं आहे. या पुस्तकात आपल्याला स्वतःला सुधारण्यासाठी अनेक महत्त्वाचे नियम आणि पद्धती मिळतात, ज्यांचा वापर करून आपण आपल्या लाईफमध्ये मोठे बदल घडवू शकतो. हे पुस्तक त्या लोकांसाठी आहे, ज्यांना त्यांच्या सवयी, विचार आणि जगण्याची पद्धत बदलायची आहे. चला तर मग, हे पुस्तक एका स्टोरीच्या फॉरमॅटमध्ये जाणून घेऊया! तर मग, लेट्स स्टार्ट!

एका छोट्या गावात अरुण नावाचा एक तरुण राहायचा. अरुण गरीब होता, पण त्याला एक वेगळीच आवड होती. तो नेहमी काहीतरी चांगलं करण्याचा विचार करायचा आणि स्वतःला इम्प्रूव्ह करण्याचा प्रयत्न करायचा, पण त्याची लाईफ कधीच सहजसोपी नव्हती. अरुणकडे लिमिटेड रिसोर्सेस होते आणि त्याला त्याच्या फॅमिलीला सपोर्ट करण्यासाठी खूप कष्ट करावे लागत होते. सकाळी लवकर उठून शेतात काम करणं आणि मग रात्री उशिरापर्यंत काम करणं, फॅमिलीसोबत थोडा वेळ काढणं, हे त्याचं रोजचं रूटीन होतं. तरीसुद्धा, अरुणच्या मनात एक स्वप्न वाढत होतं. त्याला असं वाटत होतं की एक दिवस तो त्याचं लाईफ नक्की बदलेल आणि एक चांगला माणूस बनेल.

अरुणचं बालपण अडचणींनी भरलेलं होतं. त्याचे आई-वडील त्याला नेहमी सांगायचे की लाईफमध्ये स्ट्रगल करावा लागतो आणि जो माणूस खूप मेहनत करतो, त्यालाच सक्सेस मिळतं. पण अरुणला असं वाटायचं की त्याच्या मेहनतीचं त्याला कधी फळच मिळत नाही. त्याला हे खरं माहीत होतं की लाईफमध्ये सक्सेस फक्त हार्ड वर्कमुळे नाही मिळत, तर योग्य दिशेने काम करावं लागतं.

एक दिवस अरुणला गावातल्या एका वृद्ध माणसाकडून ऐकलेली एक गोष्ट आठवली. तो म्हातारा नेहमी म्हणायचा, "तुमचं जीवन तुमच्या विचारांचा परिणाम आहे. जर तुम्ही तुमचे विचार योग्य दिशेने वळवले ना, तर तुमचं जीवन पण त्याच दिशेने जाईल!" हे शब्द अरुणच्या काळजात एकदम घर करून गेले. त्याने विचार केला, 'जर मी माझे विचार पॉझिटिव्ह डायरेक्शनला वळवले, तर काय होईल?' हा विचार त्याच्या लाईफमधील बदलाची सुरुवात ठरला.

अरुणने ठरवलं, आता तो फक्त हार्ड वर्कवरच फोकस नाही करणार, तर त्याची विचार करण्याची पद्धत पण बदलणार! त्याने फक्त त्याच्या ऍक्शन्स सुधारायचा प्रयत्न नाही केला, तर त्याच्या थिंकिंगमध्ये पण चेंज आणायला सुरुवात केली. पूर्वी तो कोणत्याही प्रॉब्लेमला फेस करताना घाबरायचा. पण आता तो प्रॉब्लेम्सना त्याची ताकद मानू लागला. त्याला हे समजलं होतं की प्रत्येक प्रॉब्लेममध्ये काहीतरी चांगली संधी लपलेली असते! या थिंकिंगमुळे त्याच्या लाईफमध्ये बदल झाला.

अरुणने स्वतःसाठी काही स्मार्ट गोल्स सेट केले. पूर्वी तो फक्त कामावर लक्ष द्यायचा, पण आता त्याने ठरवलं की तो रोज थोडा वेळ स्वतःच्या डेव्हलपमेंटसाठी काढेल. त्याने ठेवलेलं पहिलं गोल होतं - रोज थोडा वेळ पुस्तकं वाचण्यात घालवणं. त्याने रोज वाचण्यासाठी एक फिक्स टाईम ठरवला आणि हळू हळू ही सवय त्याच्या रूटीनचा भाग बनली. पुस्तकांनी त्याला फक्त नवीन इन्फॉर्मेशनच नाही दिली, तर त्याचा कॉन्फिडन्स पण वाढवला. त्याला हे समजायला लागलं की फक्त बाहेरची मेहनतच नाही, तर मेंटल पॉवर आणि सेल्फ-कॉन्फिडन्स पण सक्सेसमध्ये इम्पॉर्टंट रोल प्ले करतात.

अरुणला हे पण जाणवलं की जीवनामध्ये सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवणं खूप महत्त्वाचं आहे. जेव्हा कधी त्याला प्रॉब्लेम यायचा, तेव्हा तो त्याला निगेटिव्हली नाही बघायचा, तर एक संधी म्हणून बघायचा! त्याला हे पक्कं माहीत झालं होतं की लाईफमधील प्रत्येक अडचणीनंतर काहीतरी चांगलं नक्की होणार आहे!

एक दिवस त्याला त्याचा शाळेतला जुना मित्र रवी भेटला, जो आता एका मोठ्या शहरात काम करत होता.

रवीने त्याला सांगितलं की त्याने पॉझिटिव्ह थिंकिंग आणि सेल्फ-कॉन्फिडन्सच्या जोरावर त्याच्या जीवनामध्ये किती मोठे बदल घडवले आहेत! रवीची लाईफ आता अरुणसाठी एक आयडियल बनली होती. त्याच्या सक्सेसमुळे त्याला हे समजलं की लाईफमध्ये फक्त हार्ड वर्क आणि नशीबच नाही, तर आपले विचार पण जास्त महत्त्वाचे असतात!

अरुणने टाईम मॅनेजमेंटवर पण लक्ष द्यायला सुरुवात केली. त्याला हे समजलं होतं की टाईम हा सर्वात किमती रिसोर्स आहे आणि जर त्याचा व्यवस्थित वापर केला, तर आपण आपले गोल्स लवकर अचीव्ह करू शकतो. त्याने त्याच्या डेली रूटीनला सिस्टीमॅटिक करण्याचा प्रयत्न केला. तो आता काम करण्यापूर्वी त्याच्या प्लॅन्सना प्रायोरिटी द्यायला लागला आणि विचार न करता कोणतंही काम करत नव्हता. याचा रिझल्ट म्हणजे त्याचं काम लवकर आणि चांगलं होऊ लागलं. त्याच्या सक्सेसमुळे त्याला कॉन्फिडन्स मिळाला आणि त्याला वाटलं की तो आता कोणत्याही चॅलेंजला फेस करायला रेडी आहे!

अरुणला असं वाटलं की सेल्फ-डेव्हलपमेंट फक्त पर्सनल नसावं, तर ते सोसायटीच्या चांगल्यासाठी पण असावं. दुसऱ्या लोकांना पण नॉलेज मिळावं आणि त्यांची लाईफ चांगली व्हावी म्हणून त्याने त्याच्या गावात एक लायब्ररी उघडली! तो आता फक्त स्वतःसाठीच नाही, तर इतरांसाठी पण जगायला लागला. त्याला हे समजलं होतं की जेव्हा आपण दुसऱ्यांना हेल्प करतो, तेव्हा आपण स्वतःला आणखी चांगलं बनवतो!

काही वर्षांनी अरुणची लाईफ पूर्णपणे बदलली होती. तो आता गावातला सर्वात रिस्पेक्टेड माणूस बनला होता. लोक त्याच्याबद्दल खूप चांगलं बोलायचे. लोक त्याला सक्सेस आणि बदलासाठी एक उदाहरण मानायचे. अरुण फक्त त्याचं लाईफ बदलण्यातच सक्सेसफुल नाही झाला, तर त्याने त्याच्या समाजाला पण एक नवी दिशा दाखवली!

अरुणची स्टोरी हे सिद्ध करते की जर आपण आपली विचारसरणी बदलली ना, तर आपल्या हार्ड वर्कचे रिझल्ट्स पण बदलू शकतात! सक्सेस फक्त बाहेरच्या सिच्युएशनवर डिपेंड नसतं, तर आपल्या थिंकिंगवर, आपल्या हार्ड वर्कवर आणि आपल्या ॲटिट्यूडवर पण डिपेंड असतं!

पुस्तकाचं सहज समजावं यासाठी आपण हा सारांश नऊ प्रकरणांमध्ये विभाजित केला आहे. तर चला, स्वतःला जाणून घेऊन सुरुवात करूया - स्वतःला समजून घेणे.

स्वतःला समजून घेणे ही कोणत्याही सेल्फ-इम्प्रूव्हमेंटच्या प्रोसेसमधील पहिली आणि सर्वात इम्पॉर्टंट स्टेप आहे! हे एक महत्त्वाचं पाऊल आहे. जोपर्यंत आपण स्वतःला समजून घेत नाही, तोपर्यंत आपण आपल्या लाईफमध्ये कोणताही खरा बदल घडवू शकत नाही. नॉर्मन टर्नरच्या मते, स्वतःचं ज्ञान मिळवणं ही सक्सेसची किल्ली आहे! स्वतःचं ज्ञान म्हणजे आपल्याला आपली ताकद, आपल्या कमकुवतपणा, आपल्या भीती आणि आपल्या अपेक्षा माहीत असणं. जेव्हा आपण स्वतःला समजून घ्यायला लागतो, तेव्हाच आपण आपल्या चुकांमधून शिकू शकतो आणि आपल्या खऱ्या गरजा ओळखू शकतो.

स्वतःला जाणून घेण्यासाठी, आपण आपल्या लाईफमधील घटना आणि अनुभवांचा खोलवर विचार केला पाहिजे. जर आपण आपल्या जुन्या सवयी, विचार आणि आपल्या मेंटल स्टेटची दिशा समजून घेतली, तर आपल्याला कळेल की आपण कुठे चुकतोय आणि इम्प्रूव्हमेंटसाठी कोणती पावलं उचलायला पाहिजेत. जसे की, जर एखाद्या माणसाला नेहमी कामात दिरंगाई करण्याची सवय असेल, तर त्याने पहिल्यांदा हे समजून घेतलं पाहिजे की तो असं का करतो? त्याला कोणत्याही कामात कॉन्फिडन्स कमी आहे का, किंवा त्याला भीती वाटते की त्याचे रिझल्ट्स वाईट येतील? जेव्हा त्याला या प्रश्नांची उत्तरं मिळतात, तेव्हा तो त्याची सवय सुधारण्यासाठी योग्य उपाययोजनांवर काम करू शकतो.

समजा एखाद्याला त्याच्या करिअरमध्ये पुढे जायला समस्या येत आहेत. जर त्याने स्वतःला हा प्रश्न विचारला की 'मी का अयशस्वी होतोय?', तर त्याला असं आढळेल की त्याच्या फेल्युअरचं कारण त्याचे स्वतःचे लिमिटेड थॉट्स आणि भीती असू शकते. तो नवीन संधी स्वीकारायला घाबरत असेल किंवा रिस्क घ्यायला टाळत असेल, हे पॉसिबल आहे. एकदा त्याला या भीती आणि संकोचाची जाणीव झाली की, तो स्वतःला समजून घेण्यासाठी आणि इम्प्रूव्ह करण्यासाठी पावलं उचलू शकतो.

एकंदरीतच, स्वतःचं ज्ञान मिळवणं म्हणजे आपल्या पूर्ण लाईफकडे आणि स्वतःकडे प्रामाणिकपणे बघणं आणि समजून घेणं. आपण आपल्या चुका स्वीकारायला पाहिजेत, आपली ताकद आणि आपले कमतरता ओळखायला पाहिजेत आणि आपल्याला काय हवं आहे, हे जाणून घ्यायला पाहिजे. या अंडरस्टँडिंगशिवाय, आपण कधीही सेल्फ-इम्प्रूव्हमेंटच्या मार्गावर खरं तर पुढे जाऊ शकत नाही. जेव्हा आपण स्वतःला व्यवस्थित समजून घेतो, तेव्हा आपल्याला आपल्या लाईफमध्ये इम्प्रूव्हमेंटची दिशा एकदम क्लिअरली दिसते!

सकारात्मक विचारसरणी: जर तुम्हाला तुमच्या लाईफमध्ये बदल हवा असेल आणि सक्सेस मिळवायचं असेल, तर सर्वात आधी तुम्हाला तुमचे विचार बदलावे लागतील! पॉझिटिव्ह थिंकिंग फक्त तुम्हाला मेंटल पीस नाही देत, तर तुमच्या ऍक्शन्सला प्रोत्साहन देतं आणि तुमच्या गोल्सकडे पुढे जायला इंस्पायर करतं. लाईफमध्ये बऱ्याचदा आपल्याला समस्या येतात आणि आपण त्या समस्याचा विचार करण्यात इतके हरवून जातो की आपल्याला त्याचं सोल्यूशन दिसत नाही. आपली मानसिकता समस्यांनी घेरलेली राहते आणि आपण फक्त यावरच विश्वास ठेवतो की आपल्याला मार्ग सापडत नाही. अशा सिच्युएशनमध्ये पॉझिटिव्ह थिंकिंग खूप हेल्पफुल ठरतं.

पॉझिटिव्ह थिंकिंग म्हणजे आपण कोणत्याही परिस्थितीच्या चांगल्या बाजूला पाहतो आणि प्रत्येक समस्येवर उत्तर आहे, यावर विश्वास ठेवतो. जसे की, समजा एखाद्या माणसाला जॉबवरून काढून टाकलं. जर तो निगेटिव्हिटीत बुडाला आणि असा विचार करत राहिला की आता माझी लाईफ संपली, मला दुसरीकडे कुठेच काम मिळणार नाही, तर तो मनाने खचून जाईल. पण जर त्याने पॉझिटिव्ह थिंकिंग ॲडॉप्ट केली, तर तो असा विचार करू शकतो की जर ही नोकरी गेली, तर कदाचित मला यापेक्षा चांगली संधी मिळेल! मला माझी स्किल्स इम्प्रूव्ह करण्यासाठी वेळ मिळेल! अशा प्रकारे त्याची मेंटॅलिटी बदलल्याने त्याला नवीन संधींकडे जायला मोटिवेशन मिळेल.

जेव्हा आपण प्रत्येक चॅलेंजमध्ये पॉझिटिव्ह गोष्ट शोधण्याचा प्रयत्न करतो, तेव्हा आपला कॉन्फिडन्स स्ट्रॉंग होतो. कठीण काळात पण ते आपल्याला होप आणि करेज देतं. फॉर एक्झाम्पल, जर एखादा माणूस परीक्षेत नापास झाला, तर तो असा विचार करू शकतो की मी पुढच्या वेळेस आणखी चांगलं करू शकेन! माझा स्वतःवर विश्वास आहे! या थिंकिंगमुळे त्याला फक्त कॉन्फिडन्सच नाही मिळत, तर तो स्वतःचं इव्हॅल्युएशन करून त्याच्या चुकांमधून शिकायला रेडी होतो.

पॉझिटिव्ह थिंकिंग फक्त लाईफ चांगली नाही बनवत, तर आपली काम करण्याची क्षमता पण वाढवते. ते आपल्याला चॅलेंजेसवर मात करायला मदत करतं. सवयी निगेटिव्ह विचारांपासून फ्री व्हायला आणि कॉन्फिडन्स वाढवायला मदत करतात. सक्सेसच्या मार्गावर पुढे जायला लाईफमधील प्रत्येक सिच्युएशनमध्ये चांगली बाजू बघणं आणि त्यावर सोल्यूशन शोधणं खूप गरजेचं आहे!

सवयींचे महत्त्व: आपल्या सवयी फक्त आपल्या आजच्या सिच्युएशनवरच इम्पॅक्ट नाही करत, तर आपलं फ्युचर पण ठरवतात! जर आपण आपल्या सवयी सुधारण्यात सक्सेसफुल झालो, तर आपण फक्त आपल्या लाईफमध्ये इम्प्रूव्हमेंट नाही बघू शकत, तर सक्सेसच्या मार्गावर पण चालू शकतो. सवयी आपल्या लाईफचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत आणि त्या आपली मानसिकता, काम करण्याची पद्धत आणि यशाची दिशा ठरवतात. सवयी हळू हळू तयार होतात, पण त्यांचा रिझल्ट लगेच नाही मोजता येत. हा बदल एक लाँग टर्म प्रोसेस आहे, जी वेळेनुसार आकार घेते. सवयी आपण कसं विचार करतो, कसं काम करतो आणि कसं जगतो यावर कंट्रोल ठेवतात. जर आपल्या सवयी पॉझिटिव्ह आणि गोल-ओरिएंटेड असतील, तर त्या आपल्याला सक्सेसकडे जायला इंस्पायर करतात. फॉर एक्झाम्पल, जर एखाद्या माणसाला सकाळी लवकर उठण्याची सवय असेल, तर तो त्याचा दिवस शांतपणे सुरू करतो आणि लवकर उठून तो त्याच्या कामात जास्त प्रोडक्टिव्ह होऊ शकतो.

जर तीच व्यक्ती आळशी असेल आणि उशिरापर्यंत लोळत पडली असेल, तर तिच्या दिवसाची सुरुवात एकदम धडपड करत होते. तिला नेहमी तणाव जाणवतो आणि तिच्या कामाचं शेड्युल तिच्या कंट्रोलमध्ये नसतं. अशा छोट्या सवयी आपल्या लाईफच्या क्वालिटीवर खूप मोठा परिणाम करतात! वाईट सवयी आपल्याला नुकसान पोहोचवतात, जसं की आळस, कामात दिरंगाई करणं किंवा निगेटिव्ह विचार करणं आपली प्रगती थांबवू शकतात. या सवयी आपलं मनोबल कमजोर करतात आणि आपले ध्येय मिळवण्यात अडथळे निर्माण करतात. जर आपण आपल्या वाईट सवयी ओळखल्या आणि त्या बदलण्याचा प्रयत्न केला, तर आपल्याला नक्कीच पॉझिटिव्ह बदल दिसू शकतात! आपल्याला आपल्या सवयींमध्ये छोटे छोटे बदल करावे लागतील. उदाहरणार्थ, जर एखाद्याला अभ्यासात लक्ष न देण्याची सवय असेल, तर त्याने एकदम सगळं बदलण्याऐवजी हळू हळू अभ्यासात लक्ष देण्याचा प्रयत्न करावा.

जर एखादी व्यक्ती स्टुडंट असेल, तर त्याने दिवसातून काही वेळ अभ्यासासाठी फिक्स करून ठेवावा. सुरुवातीला हा बदल कठीण वाटू शकतो, पण हळू हळू त्याची सवय होईल. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या व्यक्तीने दररोज ५ मिनिटं मेडिटेशन करण्याची सवय लावली, तर त्याची मानसिक शांती तर वाढेलच, पण त्याचं लक्ष पण सुधारेल! त्याचप्रमाणे, हेल्दी खाण्याच्या सवयी, रेग्युलर एक्सरसाइज आणि टाईम मॅनेजमेंट करण्याच्या सवयी पण सक्सेसमध्ये खूप इम्पॉर्टंट रोल प्ले करतात! हे आपल्याला शिकवतं की जर आपण आपल्या सवयी सुधारल्या, तर आपण आपल्या लाईफमध्ये मोठा बदल घडवू शकतो! आपण आपल्या सवयींवर लक्ष केंद्रित केलं पाहिजे आणि त्या पॉझिटिव्ह डायरेक्शनला बदलण्याचा प्रयत्न करत राहिला पाहिजे. जेव्हा आपल्या सवयी आपल्या सक्सेसवर इम्पॅक्ट करायला लागतात, तेव्हा आपण आपल्या लाईफमध्ये खरा बदल बघू शकतो!

ध्येय निश्चिती: ध्येयाशिवाय लाईफ म्हणजे दिशा नसलेला प्रवास! जोपर्यंत आपल्याकडे क्लिअर आणि अचूक गोल्स नसतात, तोपर्यंत आपण दिशाहीन भटकत राहतो. जर तुम्हाला तुमच्या लाईफमध्ये एका स्पेसिफिक डायरेक्शनला पुढे जायचं असेल, तर तुम्हाला तुमचे ध्येय निश्चित करावं लागेल! गोल्स फक्त आपल्याला डायरेक्शन नाही दाखवत, तर आपल्याला काय करायचं आहे आणि कुठे जायचं आहे, हे पण सांगतात! म्हणूनच सक्सेससाठी ध्येय निश्चित करणं खूप महत्त्वाचं आहे! ध्येय निश्चित करण्यापूर्वी, आपण हे नक्की समजून घेतलं पाहिजे की आपल्याला जे हवं आहे, ते खरंच आपल्यासाठी योग्य आहे का? क्लिअर गोल्सशिवाय आपण आपली एनर्जी आणि टाईम योग्य डायरेक्शनला नाही लावू शकत. गोल्स आपल्याला आपले प्रायोरिटीज ओळखण्याची आणि क्लिअर डायरेक्शनने काम करण्याची पॉवर देतात! त्यांच्या मते, ध्येये स्मार्ट असावीत - स्पेसिफिक (Specific), मेझरेबल (Measurable), अचीव्हेबल (Achievable), रिलेव्हंट (Relevant) आणि टाईम-बाउंड (Time-bound)! या प्रिन्सिपल्सना फॉलो करून, आपण आपली उद्दिष्ट्ये जास्त क्लिअरली आणि सिस्टिमॅटिकली समजू शकतो आणि ती मिळवण्यासाठी योग्य दिशेने काम करू शकतो.

स्पेसिफिक ध्येये एकदम स्पष्ट आणि नेमकी असली पाहिजेत. उदाहरणार्थ, 'मला जास्त पैसे कमवायचे आहेत' हे ध्येय क्लिअर नाही, पण 'मला पुढच्या सहा महिन्यांत ५०,००० रुपये वाचवायचे आहेत' हे एक स्पेसिफिक ध्येय आहे. मेझरेबल ध्येये मोजता येण्यासारखी असली पाहिजेत, ज्यामुळे आपण किती प्रोग्रेस केली आहे हे कळेल. उदाहरणार्थ, 'मी दररोज ३० मिनिटं अभ्यास करेन' हे एक मेझरेबल ध्येय आहे, जे टाईमनुसार मोजता येऊ शकतं. अचीव्हेबल उद्दिष्ट्ये मिळवता येण्यासारखी असली पाहिजेत. जर ध्येय इतकं मोठं असेल की ते मिळवणं इम्पॉसिबल वाटेल, तर आपण ते पूर्ण नाही करू शकणार. उदाहरणार्थ, 'मी पुढच्या महिन्यात एक पुस्तक लिहीन' हे एक अचीव्हेबल ध्येय असू शकतं, पण 'मी पुढच्या आठवड्यात पूर्ण पुस्तक लिहीन' ते इम्पॉसिबल असू शकतं. रिलेव्हंट ध्येय आपल्या लाईफमधील रिॲलिटीशी जुळलेलं पाहिजे. जर एखादं ध्येय आपल्या पर्सनालिटी आणि लाईफस्टाइलशी मॅच नाही झालं, तर आपण ते मिळवण्यासाठी मोटिव्हेटेड नाही होणार. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या व्यक्तीचं ध्येय हेल्दी लाईफ जगणं असेल, तर त्याचं दररोज १०,००० पावलं चालण्याचं ध्येय रिलेव्हंट असू शकतं. टाईम-बाउंड ध्येयांना एक फिक्स टाईम लिमिट असायला हवी. उदाहरणार्थ, 'या वर्षाच्या शेवटी मी माझी फिटनेस सुधारेन' हे एक क्लिअर आणि टाईम-लिमिटेड ध्येय आहे.

समजा एखाद्या व्यक्तीचं ध्येय पुढच्या सहा महिन्यांत त्याचं पुस्तक लिहिण्याचं आहे. जर त्याने ते एक स्मार्ट ध्येय बनवलं, तर त्याला एक स्पेसिफिक प्लॅन बनवावा लागेल. उदाहरणार्थ, 'मी दररोज ५०० शब्द लिहीन आणि पुढच्या ३ महिन्यांत पहिला ड्राफ्ट पूर्ण करेन.' या ध्येयामध्ये स्पेसिफिसिटी, मेझरेबिलिटी, अचीव्हेबिलिटी, रिलेव्हन्स आणि टाईम लिमिट हे सगळं इंक्लुडेड आहे, जे त्याला हे ध्येय मिळवण्यासाठी मदत करेल.

वेळेचे व्यवस्थापन: टाईम हा सर्वात किंमती रिसोर्स आहे आणि जर त्याचा व्यवस्थित वापर केला, तर आपण आपल्या लाईफमध्ये जास्त इफेक्टिव्ह आणि प्रोडक्टिव्ह बनू शकतो. वेळेचं योग्य मॅनेजमेंट फक्त आपल्याला आपल्या कामांना प्रायोरिटी द्यायला मदत नाही करत, तर आपल्या लाईफची क्वालिटी पण सुधारतं! वेळेचा योग्य वापर करण्यासाठी, आपण पहिल्यांदा हे समजून घेतलं पाहिजे की वेळ लिमिटेड आहे आणि तो उगाच वाया घालवू नये. वेळेची किंमत समजून घेतल्यानंतरच आपण त्याचा इफेक्टिव्हली वापर करू शकतो. म्हणूनच टाईम मॅनेजमेंट म्हणजे फक्त रूटीन ऑर्गनाईज करणं नाही, तर ती एक स्ट्रॅटेजिक प्लॅन आहे, जी आपल्याला रोजच्या कामांना प्रायोरिटी द्यायला आणि ऑर्गनाईज करायला आणि आपले मोठे गोल्स मिळवायला मदत करते.

रोज प्लॅनिंग करताना, आपण विचार केला पाहिजे की कोणतं काम सर्वात इम्पॉर्टंट आहे आणि ते पहिल्यांदा करायला पाहिजे. नॉर्मन टर्नरच्या मते, सक्सेस अशा लोकांना मिळतं, जे त्यांचा टाईम एकदम बेस्ट मॅनेज करतात आणि यासाठी आपण आपल्या कामांना प्रायोरिटी देणं आणि सर्वात महत्त्वाचं काम पहिल्यांदा करणं गरजेचं आहे. उदाहरणार्थ, समजा एखाद्या व्यक्तीला त्याच्या कामावर आणि त्याच्या फिटनेसवर काम करायचं आहे. जर त्याने दोन्ही कामं एकाच वेळी करण्याचा प्रयत्न केला, तर तो दोन्ही कामांमध्ये त्याची पूर्ण एनर्जी आणि लक्ष नाही देऊ शकणार. पण जर त्याने दररोज एक स्पेसिफिक टाईम त्याच्या फिटनेससाठी बाजूला ठेवला आणि बाकीचा टाईम त्याच्या कामावर फोकस केला, तर तो दोन्ही कामांमध्ये सक्सेस मिळवू शकतो.

नॉर्मन टर्नर अनेक इफेक्टिव्ह टाईम मॅनेजमेंट टेक्निक्सची शिफारस करतात. त्यापैकी एक आहे पोमोडोरो टेक्निक. ज्यामध्ये एक व्यक्ती आपलं काम २५ मिनिटांच्या छोट्या टाईम ब्लॉक्समध्ये डिवाइड करते आणि दर २५ मिनिटांनी ५ मिनिटांचा ब्रेक घेते. हे टेक्निक कामांवर फोकस करायला मदत करतं आणि मेंटल फटीग कमी करतं. ज्या स्टुडंटला अभ्यास आणि इतर कामांमध्ये टाईम मॅनेज करायला जमत नाही, तो त्याच्या डेली रूटीनमध्ये टाईम मॅनेजमेंट टेक्निक्स वापरू शकतो, जसं की तो सकाळी ७:०० ते ९:०० पर्यंत अभ्यासासाठी टाईम फिक्स करू शकतो आणि मग त्याच्या इतर कामांसाठी वेगळा टाईम ठरवू शकतो.

कोणत्याही सक्सेससाठी आत्मविश्वास हा एक महत्त्वाचा फॅक्टर आहे! जेव्हा आपण कॉन्फिडंट असतो, तेव्हा आपण कोणत्याही सिच्युएशनला किंवा चॅलेंजला धैर्याने आणि हिंमतीने फेस करतो. आत्मविश्वास आपल्याला फक्त मेंटली स्ट्रॉंग नाही बनवत, तर आपल्या ऍक्शन्सवर पण इम्पॅक्ट करतो. कॉन्फिडंट व्यक्ती स्वतःच्या डिसीजन्सवर विश्वास ठेवते आणि दुसऱ्यांच्या मतांनी इम्प्रेस होण्याऐवजी स्वतःच्या मार्गावर चालते. आत्मविश्वासाचा सर्वात मोठा सोर्स म्हणजे स्वतःवर प्रेम करणं आणि तुमच्या क्षमता ओळखणं! आत्मविश्वास हळू हळू तयार होतो आणि रेग्युलर प्रयत्नांनी तो वाढतो. जेव्हा आपण आपले छोटे छोटे विजय ओळखतो, तेव्हा आपला आत्मविश्वास पण स्ट्रॉंग होतो. या पुस्तकात असं सांगितलं आहे की आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी आपल्याला छोटी पावलं उचलावी लागतील. जेव्हा आपण लहान गोल्स अचीव्ह करतो, तेव्हा आपल्याला कॉन्फिडन्स मिळतो आणि आपण आपल्या कॅपॅबिलिटीजवर विश्वास ठेवतो. एक छोटासा विजय पण मोठ्या सक्सेसकडे एक पाऊल असतो. उदाहरणार्थ, जर तुमचं ध्येय एका महिन्यात ५ किलो वजन कमी करायचं असेल, तर ते लहान भागांमध्ये डिवाइड करणं हेल्पफुल ठरू शकतं - दररोज थोडा व्यायाम करणं किंवा तुमच्या डायटवर कंट्रोल ठेवणं. जेव्हा तुम्ही हे छोटे गोल्स अचीव्ह करता, तेव्हा तुमचा कॉन्फिडन्स वाढतो आणि तुमची मोठी ध्येये मिळवण्यासाठी तुमचा आत्मविश्वास बूस्ट होतो.

समजा एखाद्या व्यक्तीला पब्लिक स्पीकिंगची भीती वाटते, पण तो हळू हळू छोट्या प्लॅटफॉर्म्सवर बोलायचा सराव करतो. सुरुवातीला तो लहान ग्रुप्ससमोर त्याचे विचार मांडतो आणि जसा जसा तो प्रॅक्टिस करतो, तसा तसा त्याचा कॉन्फिडन्स वाढत जातो. या छोट्या स्टेप्समुळे त्याला विश्वास येतो की तो मोठ्या स्टेजवर पण बोलू शकतो. आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी सर्वात इम्पॉर्टंट स्टेप म्हणजे स्वतःला समजून घेणं आणि तुमच्या कॅपॅबिलिटीजवर विश्वास ठेवणं. आत्मविश्वास ही एक प्रोसेस आहे, जी लहान पावलांनी तयार होते. जेव्हा आपण आपले छोटे विजय सेलिब्रेट करतो, तेव्हा आपला कॉन्फिडन्स पण वाढतो आणि आपण मोठ्या चॅलेंजेसना फेस करायला रेडी होतो. आत्मविश्वास ही फक्त एक मेंटल स्टेट नाही, तर ती आपल्याला आपले गोल्स मिळवण्यासाठी आणि लाईफमध्ये सक्सेसफुल होण्यासाठी इंस्पायर करते!

सातवा: संघर्ष आणि अपयश: सक्सेसचा रस्ता कधीच सरळ नसतो! अपयश पण सक्सेसचा एक महत्त्वाचा भाग आहे! जेव्हा आपण लाईफमध्ये गोल्स सेट करतो, तेव्हा आपल्याला अडचणी आणि अपयशांना फेस करावं लागतं. तरीसुद्धा, अपयश एक मोठं चॅलेंज आहे. अपयशांना निगेटिव्हली बघणं आपल्या डेव्हलपमेंटमध्ये अडथळा आणू शकतं. नॉर्मन टर्नरच्या मते, अपयशांमधून शिकणं आणि ते स्वीकारणं खूप महत्त्वाचं आहे, कारण ते आपल्याला इम्प्रूव्ह करण्याची संधी देतं. अपयश आपल्याला आपल्या वीकनेस समजून घ्यायला आणि आपल्या ऍक्शन्स सुधारायला इंस्पायर करतं. जेव्हा आपण फेल होतो, तेव्हा आपल्याला कळतं की आपण कुठे चुकलो आणि पुढे जायला कोणत्या इम्प्रूव्हमेंट्सची गरज आहे. उदाहरणार्थ, थॉमस एडिसनने हजारो वेळा बल्ब बनवण्यात फेल झाल्यावर पण कधी हार नाही मानली आणि तो म्हणाला की मी हजारो प्रकारे प्रूफ केलं की बल्ब बनवता येत नाही! त्याचं अपयश त्याच्या सक्सेसचं सिक्रेट बनलं. त्याचप्रमाणे, जेव्हा आपण आपल्या अपयशांमधून शिकतो आणि ते सुधारण्याचा प्रयत्न करतो, तेव्हा आपण शेवटी सक्सेसकडे वाटचाल करतो. संघर्ष आणि अपयश फक्त अडथळे नाहीत, तर ते आपल्या डेव्हलपमेंटचा एक पार्ट आहेत! अपयश स्वीकारणं आणि त्यातून शिकणं आपल्याला सक्सेसच्या जवळ घेऊन जातं!

आठवा: मानसिक दृष्टिकोन आणि मानसिकता: जेव्हा आपण मेंटली स्ट्रॉंग असतो, तेव्हा आपण कोणत्याही सिच्युएशनला फेस करू शकतो! राईट मेंटॅलिटी आपल्याला फक्त प्रॉब्लेम्स समजून घ्यायला मदत नाही करत, तर त्यांना संधींमध्ये बदलण्याची कॅपॅसिटी पण देते! माणसाची मेंटॅलिटी त्याच्या लाईफची डायरेक्शन ठरवते. जर आपली मेंटॅलिटी पॉझिटिव्ह आणि फ्लेक्सिबल असेल, तर आपण लाईफमधील कठीण सिच्युएशन्सना चांगल्या प्रकारे फेस करू शकतो. मेंटॅलिटीला राईट डायरेक्शनला शेप देण्यासाठी, आपल्या विचारांवर कंट्रोल ठेवणं खूप महत्त्वाचं आहे. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या माणसाला जॉबमध्ये फेल्युअर आलं, तर तो त्याला निराशा म्हणून बघू शकतो किंवा ती शिकण्याची संधी म्हणून बघू शकतो! राईट मेंटॅलिटीमुळे ती व्यक्ती त्याच्या फेल्युअरला इम्प्रूव्ह करण्यासाठी आणि पुढे जाण्यासाठी एक स्टेप मानते, ज्यामुळे त्याला नवीन संधी मिळू शकतात. दुसरं एक्झाम्पल म्हणजे जेव्हा मायकल जॉर्डनला हायस्कूल टीममधून काढण्यात आलं, तेव्हा त्याने हार मानण्याऐवजी स्वतःवर विश्वास ठेवला आणि त्याची मेहनत दुप्पट केली! शेवटी तो एक ग्रेट बास्केटबॉल प्लेयर बनला! जॉर्डनच्या मेंटॅलिटीमुळे त्याच्या फेल्युअरला एक स्टेप पुढे जाण्याची संधी मिळाली. जर आपण आपली मेंटॅलिटी फ्लेक्सिबल आणि पॉझिटिव्ह ठेवली, तर आपण कोणत्याही सिच्युएशनला संधी म्हणून फेस करू शकतो! नॉर्मन टर्नरच्या मते, ही मेंटॅलिटी आपल्याला प्रत्येक चॅलेंजला फेस करायला आणि लाईफ चांगली बनवायला मदत करते!

जीवनावरील दृष्टीकोन: नॉर्मन टर्नर त्यांच्या पुस्तकाच्या शेवटी लाईफला एक प्रवास म्हणून बघण्याचा सल्ला देतात! त्यांचं असं म्हणणं आहे की लाईफ ही सतत बदलणारी आणि डेव्हलप होणारी प्रोसेस आहे, ज्यामध्ये चढ-उतार येत राहतात. या चढ-उतारांना कसं फेस करायचं, हे पूर्णपणे आपल्या ॲटिट्यूड आणि विचारांवर डिपेंड करतं! लाईफकडे एक संधी म्हणून बघितलं पाहिजे, जिथे आपण दररोज काहीतरी नवीन शिकण्याचा आणि स्वतःला इम्प्रूव्ह करण्याचा प्रयत्न करू शकतो! जर आपण लाईफच्या प्रत्येक पैलूला चॅलेंज म्हणून बघितलं, तर आपल्याला ते निगेटिव्ह वाटेल, पण जर आपण त्याला संधी म्हणून बघितलं, तर प्रत्येक अडचणीत पण डेव्हलपमेंटचा रस्ता आपल्याला दिसू शकतो! हा दृष्टिकोन आपल्याला प्रॉब्लेम्सवर सोल्यूशन शोधायला मदत करतोच, शिवाय तो आपल्याला दररोज जगायला पण इंस्पायर करतो! लाईफमधील चढ-उतार असूनही, राईट ॲटिट्यूड ठेवून, आपण प्रत्येक सिच्युएशनमध्ये बॅलन्स राखू शकतो आणि शेवटी आपल्या गोल्सकडे वाटचाल करू शकतो! प्रसिद्ध लेखिका आणि मोटिव्हेशनल स्पीकर जॉइस मेयर यांचं उदाहरण घेता येईल. तिला लाईफमध्ये अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला, ज्यामध्ये मेंटल एब्यूज, फॅमिली प्रॉब्लेम्स आणि फायनान्शियल क्रायसिस इंक्लुडेड होते. तरीसुद्धा, तिने या प्रॉब्लेम्सना संधी म्हणून बघितलं आणि त्यातून बाहेर पडण्यासाठी स्वतःला इंस्पायर केलं! तिचा ॲटिट्यूड असा होता की जर आपण लाईफमधील प्रॉब्लेम्सना संधी म्हणून बघितलं, तर आपण त्यातून शिकू शकतो आणि आपली इंटरनल पॉवर ओळखू शकतो!

तर मित्रांनो, जर तुम्हाला पण तुमचं लाईफ चांगलं बनवायचं असेल, तर नॉर्मन टर्नरच्या या शिकवणी तुमच्या लाईफमध्ये ॲप्लाय करायला सुरुवात करा! लक्षात ठेवा, स्वतःमध्ये इम्प्रूव्हमेंट ही एक सतत चालणारी प्रोसेस आहे आणि प्रत्येक छोट्या पावलाने आपण मोठे बदल घडवून आणू शकतो! जर तुम्हाला हा सारांश आवडला असेल, तर नक्की लाईक करा आणि सबस्क्राईब करा आणि हा सारांश तुमच्या फ्रेंड्ससोबत व्हाट्सअप, फेसबुक, टेलिग्राम वर शेअर करा, जेणेकरून ते पण हे पुस्तक वाचू शकतील! मलाही यातून इंस्पिरेशन मिळू शकेल आणखी पुस्तके सारांश रुपी तुमच्यापर्यंत आणण्यास! तुमच्या सेल्फ-इम्प्रूव्हमेंटच्या प्रवासासाठी खूप खूप शुभेच्छा आणि लवकरच आणखी एका नवीन पुस्तकासोबत भेटू! धन्यवाद!