शेअर बाजार म्हणजे निव्वळ नशिबाचा खेळ किंवा जुगार, असं तुम्हालाही वाटतं का? जर हो, तर आज तुमची विचारसरणी बदलून टाकणाऱ्या ४१ टिप्स जाणून घेण्यासाठी तयार राहा. या टिप्स तुम्हाला शेअर बाजारात एक यशस्वी गुंतवणूकदार बनवू शकतात.
शेअर बाजार हे एक अद्भुत जग आहे, जिथे दर मिनिटाला कोट्यवधी रुपयांचे व्यवहार होतात. पण या जगात केवळ योग्य वेळी योग्य निर्णय घेणारेच यशस्वी होतात. महेश चंद्र कौशिकजींचं हे पुस्तक तुम्हाला योग्य दिशा दाखवणारं एक उत्तम मार्गदर्शक आहे. हे पुस्तक तुम्हाला शेअर बाजारात यशस्वी होण्यासाठी असे ४१ महत्त्वाचे गुण शिकवतं, ज्यांचा अवलंब करून तुम्ही नुकसान टाळू शकता आणि नफ्याच्या दिशेने वाटचाल करू शकता.
चला तर मग, या पुस्तकातील काही सर्वोत्तम आणि शक्तिशाली टिप्स पाहूया, ज्या तुमची विचारसरणी आणि रणनीती मजबूत करून तुम्हाला यशस्वी गुंतवणूकदार बनवतील.
महत्त्वाच्या टिप्स: यशाची गुरुकिल्ली
टीप १: शेअर बाजाराला जुगार मानू नका.
अनेकांना वाटतं शेअर बाजार म्हणजे लॉटरी लागण्यासारखं आहे, पण ही खूप चुकीची कल्पना आहे. शेअर बाजारात यश त्यांनाच मिळतं, जे संशोधन करतात, संयम ठेवतात आणि विचारपूर्वक गुंतवणूक करतात. जर तुम्ही इतरांचं पाहून किंवा विचार न करता शेअर्स खरेदी केले, तर नुकसान होण्याची शक्यता जास्त असते.
टीप २: केवळ ट्रेडिंग नाही, गुंतवणूक करायला शिका.
बरेच लोक दररोज स्टॉक खरेदी-विक्री करून पैसे कमवायचा विचार करतात. पण वारंवार ट्रेडिंग केल्याने खर्च वाढतो, लक्ष विचलित होतं आणि नुकसान होण्याची शक्यता वाढते. याऐवजी, चांगल्या स्टॉक्समध्ये दीर्घकालीन गुंतवणूक केल्यास लाभांश (dividend) आणि स्टॉकच्या वाढीचा फायदा मिळतो. स्टॉक मार्केट समजून घ्या आणि संयमाने गुंतवणूक करा.
टीप ३: लहान गुंतवणुकीपासून सुरुवात करा.
अनेक जण सुरुवातीलाच शेअर बाजारात मोठी रक्कम गुंतवतात आणि नंतर भीतीपोटी माघार घेतात. जर तुम्ही नवीन असाल, तर थोड्या रकमेपासून सुरुवात करा. ₹ ५०० किंवा ₹ १००० मध्येही तुम्ही चांगले शेअर्स खरेदी करू शकता. यातून तुम्ही शिकत राहाल आणि अनुभवाने हळूहळू मोठी गुंतवणूक करू शकाल.
टीप ४: फक्त नाव बघून शेअर्स खरेदी करू नका, कंपनीची पार्श्वभूमी तपासा.
एखादी कंपनी खूप प्रसिद्ध असेल, याचा अर्थ तिचा स्टॉकही चांगला आहे असं नाही. तुम्हाला त्या कंपनीच्या मूलभूत गोष्टी (fundamentals) तपासाव्या लागतील, जसे की नफा, वाढ, कर्ज रेशो (ratio), इक्विटीवरील परतावा (return on equity) आणि व्यवस्थापनाची गुणवत्ता. फक्त नाव किंवा ब्रँड पाहून गुंतवणूक करणे धोकादायक ठरू शकतं.
टीप ५: शेअर बाजारात भावनांना स्थान देऊ नका.
जर एखादा स्टॉक पडत असेल, तर भीतीपोटी विकणे किंवा वाढत असेल, तर लोभाने खरेदी करणे - हे भावनिक निर्णय आहेत. यशस्वी गुंतवणूकदार आपल्या भावनांवर नियंत्रण ठेवतात. ते योग्य रणनीती बनवतात आणि तिचं पालन करतात, मग बाजार वर असो वा खाली. भावनांपेक्षा तर्काला महत्त्व द्या.
टीप ६: प्रत्येक बातमीवर प्रतिक्रिया देऊ नका.
न्यूज चॅनेलवर अनेकदा स्टॉक्सबद्दल चर्चा होते, 'आजच हे खरेदी करा, उद्या ते विका'. पण प्रत्येक बातमीवर विश्वास ठेवून व्यवहार केल्यास नुकसान होऊ शकतं. स्वतः संशोधन करा, स्वतःचे नियम बनवा आणि इतरांच्या प्रभावाखाली येणे टाळा.
टीप ७: नेहमी 'स्टॉप लॉस' (Stop Loss) वापरा.
स्टॉप लॉस हे एक साधन आहे, जे तुमचे नुकसान मर्यादित करतं. स्टॉप लॉसशिवाय गुंतवणूक केल्यास तुमचा संपूर्ण पोर्टफोलिओ एका दिवसात उद्ध्वस्त होऊ शकतो. त्यामुळे जेव्हाही तुम्ही ट्रेडिंग कराल, तेव्हा किती नुकसान सहन करू शकता हे आधीच ठरवा आणि त्यानुसार स्टॉप लॉस सेट करा.
टीप ८: तुमचे सर्व पैसे एकाच स्टॉकमध्ये गुंतवू नका.
विविधीकरण (diversification) म्हणजे तुमचे पैसे वेगवेगळ्या स्टॉक्समध्ये गुंतवणे. जर तुम्ही एकाच स्टॉकमध्ये सर्व पैसे गुंतवले आणि तो पडला, तर मोठे नुकसान होऊ शकतं. म्हणून, वेगवेगळ्या क्षेत्रांमध्ये आणि कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करून जोखीम विभागून घ्या.
टीप ९: कर्ज घेऊन कधीही शेअर्स खरेदी करू नका.
बरेच लोक अधिक नफा मिळवण्यासाठी कर्ज घेऊन शेअर्स खरेदी करतात. पण जर बाजार कोसळला, तर तुमचे पैसे तर बुडतीलच, पण कर्जाचा भारही वाढेल. नेहमी तुमच्या बचतीतून शेअर बाजारात गुंतवणूक करा, कर्ज घेऊन नाही.
टीप १०: कंपनीच्या प्रवर्तकांच्या (promoter) हिस्सेदारीकडे लक्ष द्या.
जर एखाद्या कंपनीतील प्रवर्तकांचा हिस्सा सतत कमी होत असेल, तर सावध राहा. याचा अर्थ त्यांना त्यांच्या स्वतःच्या कंपनीवर विश्वास नाही. याउलट, जर प्रवर्तक त्यांचा हिस्सा वाढवत असतील, तर ते चांगले लक्षण आहे. त्यामुळे, गुंतवणूक करण्यापूर्वी प्रमोटर होल्डिंग नक्की तपासा.
आर्थिक बाजू तपासताना लक्षात ठेवण्यासारख्या टिप्स
टीप ११: शेअर खरेदी करण्यापूर्वी कंपनीचे कर्ज तपासा.
जर कंपनी कर्जात बुडालेली असेल, तर तिचा नफा कितीही चांगला दिसत असला तरी तिचं भविष्य संकटात येऊ शकतं. कमी कर्ज असलेल्या कंपन्या अधिक सुरक्षित असतात. म्हणून, नेहमी कर्ज-इक्विटी रेशो (debt-equity ratio) तपासा.
टीप १२: लाभांश देणाऱ्या कंपन्यांना प्राधान्य द्या.
नियमितपणे लाभांश देणाऱ्या कंपन्या सामान्यतः स्थिर असतात आणि त्यांचे मूलभूत घटक मजबूत असतात. लाभांश हे एक अतिरिक्त उत्पन्न आहे, जे दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी फायदेशीर ठरतं. त्यामुळे, गुंतवणूक करताना कंपनीचा लाभांश ट्रॅक रेकॉर्ड नक्की तपासा.
टीप १३: शेअर्स खरेदी करताना कंपनीचे 'बुक व्हॅल्यू' (Book Value) पहा.
बुक व्हॅल्यू म्हणजे कंपनीच्या एकूण मालमत्ता आणि जबाबदाऱ्यांमधील फरक. जर एखाद्या स्टॉकची बाजारातील किंमत त्याच्या बुक व्हॅल्यूपेक्षा खूप जास्त असेल, तर तो जास्त मूल्यांकित (overvalued) असू शकतो. म्हणून, बुक व्हॅल्यूनुसार स्टॉकच्या किमतीचे मूल्यांकन करणे महत्त्वाचे आहे.
टीप १४: जोपर्यंत कंपनी मजबूत नसते, तोपर्यंत नवीन आयपीओपासून दूर राहा.
आयपीओ (IPO - Initial Public Offer) म्हणजे जेव्हा एखादी कंपनी पहिल्यांदाच शेअर बाजारात येते. याबद्दल अनेकदा खूप चर्चा होते, पण काहीवेळा हे आयपीओ लिस्टिंगनंतर घसरतात. जर तुम्हाला कंपनीच्या मूलभूत गोष्टींबद्दल खात्री नसेल, तर आयपीओपासून दूर राहणे चांगलं आहे.
टीप १५: स्टॉक खरेदी करण्यापूर्वी, गेल्या काही वर्षांचे निकाल पहा.
कधीकधी स्टॉकची किंमत वाढत असते, पण जर तुम्ही गेल्या तीन किंवा पाच वर्षांचे निकाल पाहिले, तर तुम्हाला दिसेल की कंपनीचे उत्पन्न कमी होत आहे. असे स्टॉक्स फक्त बाजारातील वाऱ्याने वाढतात, पण लवकरच घसरतात. म्हणून, स्टॉकमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी, त्याची मागील कामगिरी नक्की तपासा.
सुरक्षित गुंतवणूक आणि योग्य संशोधन
टीप १६: ज्या कंपन्यांविरुद्ध सेबी किंवा इतर नियामक संस्थांचे खटले सुरू आहेत, अशा कंपन्यांपासून दूर राहा.
अशा कंपन्यांना भविष्यात गंभीर समस्यांना तोंड द्यावे लागू शकतं. जर एखाद्या कंपनीविरुद्ध फसवणूक, इनसाइडर ट्रेडिंग किंवा करचोरीचा आरोप असेल, तर तिथे गुंतवणूक करणे धोकादायक आहे. या प्रकरणांची माहिती सेबीच्या वेबसाइटवर उपलब्ध असते. त्यामुळे सावधगिरी बाळगा आणि फक्त स्वच्छ प्रतिमा असलेल्या कंपन्या निवडा.
टीप १७: कंपनीच्या स्टॉकचे 'व्हॉल्यूम' (Volume) देखील पहा.
जर एखाद्या स्टॉकमध्ये व्हॉल्यूम खूप कमी असेल, म्हणजेच त्यात ट्रेडिंग खूप कमी असेल, तर तो स्टॉक खरेदी करणे कठीण होऊ शकतं आणि ट्रेडिंगमध्येही समस्या येतील. व्हॉल्यूम सांगतं की लोकांना त्या स्टॉकमध्ये किती रस आहे. कमी व्हॉल्यूम असलेल्या स्टॉकपासून दूर राहणे शहाणपणाचे आहे.
टीप १८: बोनस आणि स्प्लिटमुळे (Split) प्रभावित झालेले शेअर्स खरेदी करू नका.
बऱ्याच वेळा कंपन्या बोनस शेअर्स किंवा स्टॉक स्प्लिटची घोषणा करतात आणि लोक विचार न करता शेअर्स खरेदी करतात. पण जर कंपनीचा व्यवसाय मजबूत नसेल, तर बोनसचा कोणताही फायदा होणार नाही. बोनस हा एक मोह आहे, पण खरी ताकद कंपनीच्या मूलभूत तत्त्वांमध्येच असते.
टीप १९: कंपनीचे उत्पादन आणि त्याची मागणी जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
जर एखाद्या कंपनीचे उत्पादन दैनंदिन गरजांशी संबंधित असेल आणि त्याची मागणी कायम राहिली, तर अशी कंपनी दीर्घकाळ टिकू शकते. उदाहरणार्थ, साबण, तेल, शॅम्पू बनवणाऱ्या एफएमसीजी (FMCG) क्षेत्रातील कंपन्या अनेकदा स्थिर वाढ देतात. अशा कंपन्या मंदीच्या काळातही चांगली कामगिरी करतात.
टीप २०: कंपनीच्या व्यवस्थापनाचा प्रामाणिकपणा आणि अनुभव पहा.
जर एखाद्या कंपनीचे व्यवस्थापन घोटाळ्यात अडकले असेल किंवा त्यांचा मागील रेकॉर्ड चांगला नसेल, तर त्या कंपनीपासून दूर राहा. चांगले व्यवस्थापन कंपनीला खूप उंचीवर नेऊ शकतं आणि वाईट व्यवस्थापन तिला नष्ट करू शकतं. म्हणून, गुंतवणूक करण्यापूर्वी, व्यवस्थापन टीमचा प्रोफाइल आणि इतिहास नक्की जाणून घ्या.
स्मार्ट गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाच्या टिप्स
टीप २१: फक्त स्वस्त शेअर्स खरेदी करू नका, गुणवत्तेवर लक्ष केंद्रित करा.
बरेच लोक फक्त किंमत कमी असल्यामुळे (उदा. ₹ १०, ₹ २०, ₹ ५०) स्टॉक खरेदी करतात. पण स्वस्त शेअर्स चांगले असतातच असं नाही. जर महागडे शेअर्स देखील चांगली वाढ देत असतील, तर त्यात गुंतवणूक करणे चांगले. किंमतीपेक्षा गुणवत्ता जास्त महत्त्वाची आहे.
टीप २२: दर महिन्याला तुमच्या पोर्टफोलिओचा आढावा घ्या.
एकदा तुम्ही शेअर्स खरेदी केल्यानंतर ते विसरून जाणे हा योग्य मार्ग नाही. दर महिन्याला किंवा किमान दर ३ महिन्यांनी तुमच्या गुंतवणूक यादीवर एक नजर टाका. कोणते स्टॉक्स चांगले काम करत आहेत आणि कोणते नाहीत ते पहा. जर एखादी कंपनी अपेक्षेनुसार कामगिरी करत नसेल, तर ती बदलली पाहिजे.(याच वेबसाईटवर मुख्य पानावर Analyse your stock portfolio नावाच्या टॅब वरून तुम्ही हे करू शकता.)
टीप २३: स्टॉक खरेदी करण्यासाठी पैसे उधार घेणे टाळा.
पुन्हा पुन्हा सांगण्यासारखं आहे, कारण बरेच लोक ही चूक वारंवार करतात. कधीही कोणाकडून पैसे उधार घेऊन गुंतवणूक करू नका. शेअर बाजारात कोणतीही हमी नाही. जर तुम्हाला तोटा झाला, तर तुमचे पैसे तर जातीलच, पण कर्जाचा ताणही वाढेल.
टीप २४: एकाच क्षेत्रात जास्त गुंतवणूक करणे टाळा.
समजा तुम्ही फक्त आयटी क्षेत्राचे पाच शेअर्स खरेदी केले. जर ते क्षेत्र पडले, तर तुमचा संपूर्ण पोर्टफोलिओ कोसळेल. त्यामुळे, क्षेत्रांमध्ये विविधता असणे महत्त्वाचे आहे. बँकिंगमध्ये थोडी, फार्मामध्ये थोडी, ग्राहकोपयोगी वस्तूंमध्ये थोडी गुंतवणूक करा. अशा प्रकारे तुमचा धोका कमी होतो.
टीप २५: सतत बाजाराकडे पाहून घाबरणे थांबवा.
बरेच लोक दर तासाला त्यांच्या शेअर्सची किंमत तपासतात आणि थोडीशी घसरण झाल्यावर घाबरतात. शेअर बाजार चढ-उतार होत राहतो. जर तुम्ही संशोधनानंतर चांगला स्टॉक निवडला असेल, तर धीर धरा. जर तुम्ही प्रत्येक लहान घसरणीवर विक्री करायला सुरुवात केली, तर तुम्ही कधीही नफा मिळवू शकणार नाही.
गुंतवणुकीच्या तांत्रिक आणि मानसिक बाजू
टीप २६: स्टॉक खरेदी करताना, त्याच्या 'किंमती ते कमाई गुणोत्तर' (PE Ratio) नक्की पहा.
पीई रेशो हे सांगतं की एखाद्या शेअरची किंमत त्याच्या कमाईशी किती आहे. जर PE खूप जास्त असेल, तर तो स्टॉक महाग असू शकतो. कमी PE असलेले स्टॉक्स, ज्यांचे मूलभूत तत्त्व मजबूत आहेत, ते चांगला नफा देऊ शकतात.
टीप २७: कंपनीची स्पर्धा (Competition) समजून घ्या.
जर एखादी कंपनी अशी उत्पादने बनवत असेल, जी मोठ्या कंपन्या देखील बनवत असतील, तर त्या कंपनीला टिकून राहणे कठीण होऊ शकतं. परंतु जर एखाद्या कंपनीची एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात मक्तेदारी (monopoly) असेल, म्हणजेच दुसरे कोणीही तिची जागा घेऊ शकत नसेल, तर ती कंपनी अधिक मजबूत असते.
टीप २८: शेअर बाजारातून कमाई एका रात्रीत होत नाही.
शेअर बाजार ही जादूची कांडी नाही, जी तुम्हाला एका रात्रीत करोडपती बनवू शकते. येथे शिकत राहणे आणि धीर धरणे महत्त्वाचे आहे. जर तुम्ही जलद पैसे कमविण्याच्या मागे चुकीच्या शेअर्समध्ये अडकलात, तर नुकसान निश्चित आहे. यशस्वी गुंतवणूकदार तो असतो, जो हळूहळू पण स्थिरपणे कमावतो.
टीप २९: जर शेअरमध्ये घसरण झाली, तर ती संधी समजा, भीती नाही.
जेव्हा शेअर बाजार पडतो, तेव्हा लोक घाबरतात आणि घाईघाईने त्यांचे शेअर्स विकतात. पण हुशार गुंतवणूकदार ते संधी म्हणून पाहतात. जेव्हा चांगले शेअर्स स्वस्तात उपलब्ध असतात, तेव्हा ते खरेदी केले पाहिजेत. हीच ती वेळ असते, जेव्हा खरी कमाई सुरू होते.
टीप ३०: लाभांश देणाऱ्या कंपन्यांना प्राधान्य द्या.
लाभांश म्हणजे कंपनी तिच्या नफ्यातून गुंतवणूकदारांना मिळणारे उत्पन्न. जर एखादी कंपनी नियमितपणे लाभांश देत असेल, तर याचा अर्थ तिची आर्थिक स्थिती मजबूत आहे. अशा कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक केल्याने तुम्हाला शेअर्सच्या किमतीत वाढ होण्यासोबत नियमित उत्पन्न मिळते.
दीर्घकालीन दृष्टिकोन आणि सतत शिकणे
टीप ३१: कंपनीचे कर्ज नक्की पहा.
जर एखाद्या कंपनीवर खूप कर्ज असेल, तर ते धोकादायक असू शकतं. कमी कर्ज असलेल्या कंपन्या मंदी किंवा बाजारातील घसरणीतही स्वतःला सांभाळू शकतात. म्हणून, गुंतवणूक करण्यापूर्वी, कंपनीचे कर्ज ते इक्विटी गुणोत्तर (Debt to Equity Ratio) नक्की तपासा.
टीप ३२: तांत्रिक (Technical) आणि मूलभूत (Fundamental) दोन्हीचे संतुलन समजून घ्या.
मूलभूत विश्लेषण कंपनीचा व्यवसाय किती मजबूत आहे हे सांगतं. त्याच वेळी, तांत्रिक विश्लेषण कोणत्या किंमतीला खरेदी करणे किंवा विकणे योग्य असेल हे सांगतं. जर तुम्ही दोन्हीमध्ये संतुलन राखले, तर तुम्ही चांगले निर्णय घेऊ शकाल.
टीप ३३: कोणाच्याही सल्ल्यावर आंधळेपणाने शेअर्स खरेदी करू नका.
मित्रांनो, बरेच लोक सोशल मीडिया, यूट्यूब किंवा व्हॉट्सअॅपवर शेअर टिप्स देतात. पण संशोधनाशिवाय कोणाच्याही सल्ल्यावर गुंतवणूक करणे धोकादायक असू शकतं. जर ते तुमचे पैसे असतील, तर निर्णय तुमचाच असावा. कोणाचाही सल्ला ऐका, पण त्यावर स्वतः संशोधन करून निर्णय घ्या.
टीप ३४: दीर्घकालीन विचार करा, अल्पकालीन चढउतारांकडे दुर्लक्ष करा.
शेअर बाजारात दररोज चढउतार होतात. जर तुम्ही चांगल्या कंपनीत गुंतवणूक केली असेल, तर छोट्या घसरणीची काळजी करू नका. खरा नफा फक्त दीर्घकाळ गुंतवणूक करूनच मिळवता येतो. ज्या लोकांमध्ये संयम नाही, ते नफा मिळवू शकत नाहीत.
टीप ३५: घसरणीवर खरेदीची (Buy on Dips) रणनीती स्वीकारा.
जेव्हा बाजार पडतो, तेव्हा चांगले शेअर्स स्वस्तात उपलब्ध असतात. अशा वेळी ते शेअर्स खरेदी करणे फायदेशीर ठरतं. यालाच 'बाय ऑन डिप्स' म्हणतात. परंतु लक्षात ठेवा की ही रणनीती फक्त मजबूत कंपन्यांमध्येच अवलंबा.
सुरक्षितता आणि ज्ञानाची वाढ
टीप ३६: स्टॉप लॉस टाकायला विसरू नका.
बऱ्याच वेळा स्टॉक अपेक्षेविरुद्ध कामगिरी करतो. अशा परिस्थितीत तोटा टाळण्यासाठी स्टॉप लॉस खूप महत्त्वाचा असतो. स्टॉप लॉस हा एक असा स्तर आहे, जिथे स्टॉक आपोआप विकला जातो, ज्यामुळे जास्त नुकसान होत नाही. गुंतवणूकदाराच्या संरक्षणासाठी हे एक महत्त्वाचे शस्त्र आहे.
टीप ३७: कंपनीचा 'रोख प्रवाह' (Cash Flow) पाहणे महत्त्वाचे आहे.
जर एखाद्या कंपनीचे उत्पन्न चांगले असेल, पण तिच्याकडे रोख रक्कम (cash) नसेल, तर ती अडचणीत येऊ शकते. 'रोख प्रवाह' कंपनी तिच्या दैनंदिन गरजा कशा पूर्ण करत आहे हे सांगतो. मजबूत रोख प्रवाह असलेल्या कंपन्या मंदीच्या काळातही स्वतःला सांभाळू शकतात.
टीप ३८: शेअर बाजाराची मूलभूत संज्ञा (terminology) जाणून घ्या.
जर तुम्हाला पीई रेशो, ईपीएस (EPS), आरओआय (ROI) किंवा मार्केट कॅप (Market Cap) सारखे शब्द समजत नसतील, तर शेअर बाजारात यशस्वी होणे कठीण आहे. सुरुवातीला या शब्दांचा अर्थ समजून घ्या आणि नंतर गुंतवणूक सुरू करा. ज्ञान हे सर्वात मोठे शस्त्र आहे.
टीप ३९: 'इनसायडर ट्रेडिंग'वरील (Insider Trading) माहितीकडे लक्ष द्या.
कधीकधी कंपनीतील लोक, जसे की संचालक किंवा प्रमोटर, त्यांचे शेअर्स विकतात. जर ते सतत विक्री करत असतील, तर ते चिंतेचा विषय असू शकतं. परंतु जर ते खरेदी करत असतील, तर याचा अर्थ असा की त्यांना कंपनीत भविष्य दिसते. या क्रियाकलापांची माहिती गुंतवणुकीसाठी उपयुक्त ठरू शकते.
टीप ४०: म्युच्युअल फंड (Mutual Funds) आणि मोठ्या गुंतवणूकदारांचे पोर्टफोलिओ देखील पहा.
जर मोठ्या गुंतवणूकदारांनी एखाद्या स्टॉकमध्ये गुंतवणूक केली असेल, तर याचा अर्थ असा की त्यात काहीतरी विशेष आहे. तुम्हाला कळू शकतं की म्युच्युअल फंड कोणत्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करत आहेत. ही माहिती तुम्हाला योग्य दिशा देऊ शकते.
टीप ४१: प्रत्येक गुंतवणुकीपूर्वी उद्दिष्ट (Goal) स्पष्ट करा.
जर तुम्ही शेअरमध्ये गुंतवणूक करत असाल, तर प्रथम त्यातून तुम्हाला काय हवं आहे ते ठरवा. तुम्हाला जलद नफा मिळवायचा आहे की दीर्घकाळ गुंतवणूक करायची आहे? जेव्हा उद्दिष्ट स्पष्ट असतं, तेव्हा निर्णयही मजबूत असतात. अन्यथा लोक गोंधळून जातात आणि चुकीच्या वेळी विक्री करतात आणि तोटा सहन करतात.
अधिक चांगला गुंतवणूकदार बनण्यासाठी महेशजींच्या पुस्तकातील या ४१ टिप्स तुम्हाला नक्कीच पुढील स्तरावर घेऊन जातील. या टिप्स आणखी व्यवस्थित समजण्यासाठी महेश चंद्र कौशिक यांचे 41 tips for success in stock market हे पुस्तक वाचा, हे पुस्तक हिंदी, मराठी, इंग्रजी तिन्ही भाषेत उपलब्ध आहे.
जर तुम्हाला हा पुस्तक सारांश आवडला असेल, तर कमेंट आणि शेअर करायला विसरू नका. धन्यवाद..
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा